Veelgestelde vragen borging GKND in uitvoering
-> Wat is discriminatie?
Discriminatie is het ongelijk behandelen, achterstellen of uitsluiten van mensen op basis van (persoonlijke) kenmerken zoals afkomst, sekse, seksuele voorkeur, leeftijd, religie of beperking.
Wat is het verschil tussen 'gelijkheid' en 'gelijke kansen'?
Iedereen op dezelfde wijze behandelen is niet altijd voldoende om succesvolle resultaten te behalen. Immers kenmerken zoals sekse, herkomst of leeftijd kunnen verschillende startposities geven voor het verkrijgen van gelijkwaardige arbeid. Het is belangrijk dit verschil in startpositie te herkennen en erkennen. Om mensen met verschillende startposities toch gelijke kansen te bieden is een eigen benadering en begeleiding op maat nodig. Daarom spreken we liever van ‘gelijke kansen’ dan van ‘gelijkheid’.
Aandacht voor gelijke kansen en non-discriminatie is belangrijk
Gelijke behandeling is op de eerste plaats verankerd in de Nederlandse Grondwet. Het gelijkheidsbeginsel wordt in het eerste artikel van de Grondwet behandeld.
Daarnaast wordt in het ESF-programma 2014-2020 expliciet aandacht gevraagd voor het bevorderen van de gelijkheid van mannen en vrouwen en de bevordering van gelijke kansen en non-discriminatie. Voor alle projecten geldt naast het doel het bevorderen van actieve inclusie, een tweede doelstelling ‘gelijke kansen en non-discriminatie’.
-> Moeten we sturen op de borging van de tweede doelstelling gelijke kansen en non-discriminatie?
Wanneer het ontbreekt aan expliciete sturing op de borging van gelijke kansen en non-discriminatie, is er ook geen zicht op resultaten. Als je stuurt kun je doelen stellen en meten of je die doelen hebt gehaald. Verankering is belangrijk om de tweede ESF-doelstelling gelijke behandeling en non-discriminatie duurzaam te laten beklijven in de ESF-projecten.
Hoe kunnen resultaten van de mainstreaming van gelijke behandeling en non-discriminatie worden gemeten?
Sommige gemeenten voeren uitstroomanalyses uit. Dit biedt aanknopingsmogelijkheden voor monitoring van gelijke kansen en non-discriminatie.
-> Hoe zorgen we voor borging van de tweede doelstelling gelijke kansen en non-discriminatie in beleid en activiteiten?
Door maatwerk kan de achterliggende problematiek uit het oog geraken. Het benoemen van gelijke kansen en non-discriminatie en deskundigheidsbevordering op dit thema helpt om te voorkomen dat men ‘onbewust onbekwaam’ is. Goede voorbeelden dragen bij aan bewustwording.
Maatwerktrajecten houden automatisch rekening met kenmerken als leeftijd, etniciteit, sekse, etc. en zijn als zodanig een vast onderdeel van de aanpak. Waarom dan nog (expliciet) aandacht besteden aan gelijke kansen en non-discriminatie?
Door het leveren van maatwerk richt men zich in de uitvoering per definitie op individuele kansen en mogelijkheden. Hierbij is het belangrijk om niet uit het oog te verliezen hoe voorkomen wordt dat de activiteiten die worden uitgevoerd mogelijk minder effectief zijn voor mensen die door kenmerken als leeftijd, etniciteit, sekse moeilijker toegang hebben tot de arbeidsmarkt. Bewustzijn daarvan helpt om verbeteringen door te voeren en eventuele lacunes op te sporen.
- > Is het nodig om de tweede doelstelling gelijke kansen en non-discriminatie expliciet bekend te maken bij de uitvoering?
Bij de ESF- aanvraag is afgesproken aandacht te besteden aan gelijke kansen en non-discriminatie. Belangrijk is dat alle actoren in de keten aandacht besteden aan gelijke kansen en non-discriminatie en dit geborgd wordt in de projecten. Wanneer medewerkers in de uitvoering goed geïnformeerd zijn over de tweede ESF-doelstelling, zijn zij zich bewust van de wijze waarop aandacht kan worden geschonken aan gelijke kansen en non-discriminatie en de borging ervan in de projecten.
Hoe kunnen we de medewerkers in de uitvoering informeren over de tweede doelstelling gelijke kansen en non-discriminatie?
Bespreek met elkaar hoe wordt omgegaan met verschillen tussen deelnemers in trajecten (door kenmerken als leeftijd, sekse, seksuele voorkeur, herkomst, fysieke gesteldheid, etc.). Dit maakt uit voor het bereiken van het doel van het project of toeleiding tot de arbeidsmarkt. Stereotypen en vooroordelen spelen een belangrijke rol bij kansen op de arbeidsmarkt. Bewustwording hiervan helpt om hier rekening mee te houden.
Is aandacht besteden aan gelijke kansen en non-discriminatie hetzelfde als doelgroepenbeleid?
Borging van gelijke kansen en non-discriminatie wordt soms niet goed begrepen en opgevat als verbonden met doelgroepenbeleid. Specifieke aandacht voor bepaalde groepen, zoals jongeren, arbeidsbeperkten, ouderen en allochtonen, is géén doelgroepenbeleid, omdat het geen doel op zich is maar een middel om gelijke kansen te creëren.
-> Hoe kunnen we de deskundigheid met deze materie in de uitvoering bevorderen?
Deskundigheidsbevordering kan op verschillende manieren gebeuren. Bespreek het thema en de mechanismen van uitsluiting en discriminatie in het arbeidsproces door stereotypen en vooroordelen (o.a. bij de werving) in een werkoverleg of bij casebesprekingen. Explicitering van de thema’s gelijke kansen en non-discriminatie in professionaliseringstrajecten van uitvoerders draagt bij aan verdere professionalisering en vakmanschap. Het is van belang dat medewerkers in de uitvoering van ‘onbewust bekwaam’ naar ‘bewust bekwaam’ gaan.
Hoe kunnen uitvoerders in de eigen werkprocessen de borging van gelijke kansen en non- discriminatie bevorderen?
Stel steeds de vraag ’Hoe wordt voorkomen dat de activiteiten minder effectief zijn voor mensen die door kenmerken als leeftijd, etniciteit, sekse moeilijker toegang hebben tot de arbeidsmarkt?’ Of op welke wijze specifiek aandacht wordt geschonken aan bepaalde groepen die achtergesteld worden. Door hier bewust aandacht aan te besteden en werkprocessen hierop door te lichten, komen verbeterpunten aan het licht.
-> Waarom zijn goede voorbeelden van gelijke kansen en non-discriminatie belangrijk?
Je leert van geslaagde trajecten, van aanpakken en werkwijzen van anderen. “Goed voorbeeld doet volgen”. Het verzamelen van best practices kan worden opgevat als belangrijk onderdeel van het bewustwordingsproces van professionals. Tevens dienen ‘goede voorbeelden’ als voertuig om het eigen proces te onderzoeken en de borging van gelijke kansen en non-discriminatie te bespreken.
Zie ook het boekje ‘Goede voorbeelden van werken aan Gelijke Kansen en Non-discriminatie’.
-> Hoe kunnen we bevorderen dat werkgevers ook meewerken aan gelijke kansen en non-discriminatie?
De werkgever is een belangrijke schakel in de plaatsing van de doelgroep. De praktijk laat zien dat bewustwording en draagvlak met betrekking tot de thema’s gelijke kansen en non-discriminatie kan ontbreken bij werkgevers. Het hebben van een ‘warm’ netwerk met werkgevers draagt bij aan een succesvolle plaatsing.
De ervaring is dat werkgevers vaak vooroordelen hebben. Vooral impliciete discriminatie wordt als lastig ervaren. Sommige gemeenten hebben (impliciet) beleid geen plaatsingen te doen bij werkgevers die aangeven een bepaalde voor- of afkeur ten aanzien van groepen kandidaten met bepaalde kenmerken te hebben.
Social Return On Investment (SROI) en maatschappelijk verantwoord ondernemen (MVO) zijn beiden noemers waaronder werkgevers het thema gelijke kansen en non-discriminatie scharen. Dit kan als aanknopingspunt dienen om het thema bespreekbaar te maken bij werkgevers.
-> Hoe kunnen we ervoor zorgen dat het thema ‘gelijke kansen en non-discriminatie’ in onze regio een belangrijk onderwerp wordt?
Gelijke kansen en non-discriminatie betreffen meer dan alleen de arbeidsmarkt. Samenwerking helpt. Samenwerkingsverbanden in de regio kunnen positief bijdragen aan de borging van GKND in de uitvoering. Denk aan een gemeentelijk deelprojectenoverleg, een gemeentelijke Taskforce Statushouders, samenwerking Regenbooggemeenten, samenwerking Artikel 1.
Met welke andere doelstellingen, beleid of activiteiten binnen de regio/ gemeente kan aansluiting worden gezocht voor borging van gelijke kansen en non-discriminatie?
Recente gebeurtenissen in Parijs hebben in een aantal gemeenten geleid tot politieke aandacht voor de categorie ’onzichtbare jongeren’. Bij enkele gemeenten maakt diversiteits- of inclusiebeleid deel uit van het gemeentelijk coalitieprogramma. Ook het statushoudersbeleid dat recent veel politieke aandacht geniet en aandacht voor sociale cohesie, laten samenhang met gelijke kansen en non-discriminatie zien en bieden kansen om het thema onder de aandacht te brengen.
Ook de samenwerking in de ESF-projectorganisatie biedt kansen. De multidisciplinaire samenwerking wordt als de kracht van het project gezien. Op deze manier kan aandacht voor gelijke kansen en non-discriminatie ook verder geborgd worden in gemeentelijk beleid en zich niet beperken tot alleen ESF-projecten.